Oleśnicka Noc z Przyrodą

Nauka jest fascynująca! - podsumowanie akcji

Chęć poznania i zrozumienia otaczającego nas świata jest naturalną właściwością każdego człowieka. Bardzo ważne jest aby zadbać o rozwój tej cechy i rozwinąć ją w pasję badawczą. Oleśnicka Noc z Przyrodą oferuje odmienną ścieżkę edukacyjną uczniom na trzech różnych etapach kształcenia. Pozwala spojrzeć na naukę z nowej perspektywy, dowiedzieć się więcej niż zawiera podstawa programowa, wykonać samodzielnie eksperyment naukowy i ośmiela do zadawania coraz to nowych pytań. Głównym celem wydarzenia jest pogłębianie zainteresowań biologicznych uczniów a przez to zachęcenie ich do podjęcia studiów w Uniwersytecie Wrocławskim.

Współorganizatorem wydarzenia jest Powiatowe Centrum Edukacji i Kultury (PCEiK), szczególnie paniądyrektor mgr Grażynę Dłubakowską oraz oleśnickie szkoły, zwłaszcza koordynatorzy mgr Aneta Krzyżewska-Nowosad, mgr Dorota Stańczyk i mgr Bożena Pudlis. Wielkie podziękowania należą się także dyrektorom szkół i nauczycielom, którzy uczestniczyli w organizacji „Nocy“ i towarzyszyli uczniom podczas zajęć. Wszelkie działania związane z organizacja Oleśnickiej Nocy z Przyrodą są wspierane przez Starostwo Powiatowe w Oleśnicy. Koordynatorami ze strony Wydziału Nauk Przyrodniczych UWr byli dr Magda Dubińska-Magiera, Marta Migocka-Patrzałek oraz dr Józef Krawczyk, członkowie Zespołu ds. kształcenia przez całe życie. Sukces III Oleśnickiej Nocy z Przyrodą jest efektem doskonałej organizacji, koordynacji i współdziałania wszystkich współorganizatorów.

Pracownicy, doktoranci i studenci Wydziału Nauk Biologicznych Uniwersytetu Wrocławskiego przygotowali i przeprowadzenia różnorodne zajęcia dla uczniów trzech etapów edukacyjnych powiatu oleśnickiego. Prowadzone w ciekawy i niekonwencjonalny sposób pokazy, wykłady i zajęcia są zachętą dla uczniów do rozwijania swoich zainteresowań naukowych i badawczych zwłaszcza w kierunku nauk biologicznych. Mamy nadzieję, że oprócz rozwijania w uczniach pasji poznawania przyrody, zaowocuje to także zwiększeniem liczby osób chętnych do podjęcia studiów w naszym Uniwersytecie.

Pierwsze spotkanie w ramach III Oleśnickiej Nocy z Przyrodą odbyło się 10 kwietnia. Gospodarzem wydarzenia było II Liceum Ogólnokształcące im. Juliusza Słowackiego. W imprezie wzięło udział ponad 300 uczniów szkół z powiatu oleśnickiego. Kolejne zajęcia, przygotowane dla ponad 200 uczniów gimnazjów miały miejsce 15 maja w gimnazjum nr 3 im. “Podróżników i Odkrywców Polskich”. 22 maja odbyło się ostatnie spotkanie dedykowane uczniom szkół podstawowych w Szkole Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi Nr 6 im. Janusza Korczaka, w którym uczestniczyło około 600 uczniów.

Licealiści mieli okazję zapoznać się z podstawowymi metodami stosowanymi w histopatologii,  zobaczyć i porównać tkanki prawidłowe i zmienione chorobowo na zajęciach „Histologia w zdrowiu i chorobie“, dowiedzieć się o historii intencjonalnego okaleczania na wybranych przykładach dotyczących m. in. tatuaży czy zjawiska publicznej pokuty biczowników, poznać siedmiu wspaniałych - wybrane gatunki największych i najpiękniejszych chronionych owadów naszego kraju. Dowiedzieli się skąd się wzięła płeć w przyrodzie i jakie są tego konsekwencje oraz dlaczego nie warto bać się GMO. Na zajęciach „Od klasyka do współczesności [...]“ nauczyli się rozpoznawać bakterie w próbkach pobranych z otoczenia i walczyć z nimi kiedy antybiotyki zawiodą. Szukali odpowiedzi na pytania jak zwierzęta i człowiek wykorzystują zjawisko bioluminescencji bakterii oraz co dzieje się w naszym mózgu, gdy wsiadamy do samochodu albo otwieramy drzwi kluczem a także gdzie są nasze ryby skoro nie ma ich tam, gdzie być powinny. Silne emocje wzbudzał wykład o mikrobiologicznych aspektach wojny i terroryzmu oraz zajęcia o daktyloskopii na których uczestnicy m. in. zbierali i identyfikowali odciski palców. Szczególne pochwały otrzymał wykład połączony o niezwykłych cechach... śluzowców.  Informacje na tematroślin spotykanych na naszych stołach i w ogrodach uczestnicy mogli uzyskać na wykładzie o „Roślinnej geografii historycznej“. Licealiści mogli także spojrzeć na świat nieco inaczej np.  dzięki mikroskopii elektronowej z perspektywy bakterii czy też na kolory roślin pod kątem ich funkcji.

Edycja dla szkół gimnazjalnych, oprócz części wymienionych wyżej tematów, obejmowała dodatkowo zajęcia omawiające kształtowanie się preferencji smakowych pt.: „Słodka czekolada, kwaśna cytryna“ oraz o fascynującej teorii ewolucji. Uczestnicy mieli także okazję dowiedzieć się co rośliny mówią nam o warunkach panujących w środowisku (Bioindykacja), rozegrać biologiczną grę strategicznąpomiędzy drapieżcą i ofiarą o przetrwanie oraz wykazać się wiedzą i umiejętnościami w biologicznym kasynie zaczynając z kilkoma żetonami w kieszeni a kończąc jako milioner!Zadziwiające doświadczenia  można było oglądać podczas pokazu „Science of kitchen“, natomiast podczas warsztatu „Po liściach do rośliny“ gimnazjaliści dowiedzieli się czy igły to też liście. Czy wiesz, że niektóre ryby dorównują inteligencją czterolatkom? Jakie sekrety kryją kości? Skąd się wzięła płeć? Jak są zbudowane i jaką pełnią funkcję RNA i DNA? Co sprawia, że jesteśmy atrakcyjni dla płci przeciwnej? Czy moda ma wpływ na poziom naszej atrakcyjności? Na te pytania gimnazjaliści, którzy wzieli udział w Oleśnickiej Nocy z Przyrodą odpowiedzą bez trudu. Spotkania naukowe miały często charakter eksperymantalny, np. prowadzone były doświadczenia z antocyjanami – zmiennymi barwnikami roślin czy klasyczne barwienia Grama obrazujące kolorowy mikroświat.

Na uczniów szkół podstawowych czekały, oprócz części z opisanych powyżej, jeszcze inne atrakcje. Mieli oni okazję przyjrzeć się jakie zwierzęta kryją się w kropli wody, dowiedzieć się jak zadbać o swój mózg aby najlepiej wykorzystać jego możliwości. Uczniowie szukali odpowiedzi na pytania związane z migracją zwierząt: „czy bociany odpoczywają w drodze do Afryki“ i „jak daleko jest w stanie przelecieć mały motylek“? Poznali sekrety DNA a także skąd się wzięły różnice w kolorze skóry i budowie ciała. Prelekcja dotycząca pasożytów strefy tropikalnej obaliła natomiast mit, że ciepłe kraje są rajem na ziemi. Wisienką na torcie były warsztaty plastyczne, oczywiście o tematyce naukowej: "Kolorowe bakterie ".

Ogromne zainteresowanie uczniów, ich zaangażowanie w prowadzone zajęcia, warsztaty i laboratoria, wiele pytań w trakcie wykładów pozwalają stwierdzić, że przygotowany program bardzo się podobał. Wspaniałej atmosferze Oleśnickiej Nocy z Przyrodą sprzyjała doskonała organizacja. Uczestnicy zostali ugoszczeni poczęstunkiem przygotowanym przez PCEiK i szkoły. Uczniowie szkół pełnili rolę opiekunów i przewodników, co znacznie usprawniło przebieg zajęć. W tym roku odbyła się już trzecia edycja Oleśnickiej Nocy z Przyrodą i wydaje się, że wydarzenie cieszy się ciągle wzrastającą popularnością. Rezultaty tego typu projektów są nieocenione, ponieważ pozwalają na rozbudzanie w młodych ludziach pasji do nauki. Mnóstwo korzyści wynoszą także prowadzący zajęcia, którzy mają okazję pokazać to czym się zajmują na codzień w odmienny, ciekawy i inspirujący sposób. Rozwija to ich umiejętności dydaktyczne i pozwala odczuć jak wiele satysfakcji przynosi popularyzacja nauki.

Kierujemy podziękowania do wszystkich prowadzących w tegorocznej edycji, którzy wykazali się ogromnym zaangażowaniem oraz umiejętnościami przekazywania wiedzy w atrakcyjny i przystępny sposób. Zajęcia w ramach trzeciej edycji Oleśnickiej Nocy z Przyrodą prowadzili pracownicy, doktoranci i studenci: Katedry Biologii Człowieka (Amelia Walter), Katedry Ekologii, Biogeochemii i Ochrony Środowiska (mgr Adam Rajsz, mgr Ludmiła Polechońska, mgr Mariusz Chrabąszcz), Muzeum Przyrodniczego (mgr Grzegorz Skórzewski), Pracownia Nowoczesnych Strategii Nauczania Biologii (dr Józef Krawczyk), SKN „Genetyka” (Zuzanna Ignatowicz, Jakub Jędrzejewski), SKN Antropologów „Kostka” (Kinga Gaczyńska, Anna Apanasewicz, Joanna Wysocka, Karolina Bystrońska, Monika Iwan, Katarzyna Żurawska, Katarzyna Nowicka), SKN Nauczycieli „Sowa” (lic. Paulina Gołaś, lic. Emilia Turek, Natalia Napieraj, Remigiusz Zieliński, lic. Łukasz Auguścik, Damian Sarnowski, Romina Szala, lic. Adrian Kwiatek, Marek Mokrzycki, Agnieszka Wójcik, lic. Anna Kimel, Magdalena Budzyńska, Sandra Chudak, Natalia Dziubyna, lic. Grzegorz Koc, Anna Kurzawa, lic. Alicja Lubańska, Piotr Pawlak, Damian Sarnowski, Wojciech Teodorowicz, Brenda Romaniuk, Mariola Szumniak, Małgorzata Nickel), Zakładu Biologii Patogenów i Immunologii (mgr Agnieszka Łątka, dr Grzegorz Guła, Oliwia Zimna), Zakładu Biologii Rozwoju Zwierząt (dr Arnold Garbiec, mgr Damian Lewandowski, mgr Ewelina Posyniak, mgr Anna Kosieradzka, mgr Jadwiga Jabłońska, mgr Kamil Szymusiak, mgr Anna Zielichowska), Zakładu Biologii, Ewolucji i Ochrony Bezkręgowców (mgr Radosław Gil, mgr Agata Piwnik), Zakładu Botaniki (mgr Renata Łojko), Zakładu Ekologii Drobnoustrojów i Ochrony Środowiska (mgr Aleksandra Czułowska), Zakładu Fizykochemii Drobnoustrojów (mgr Emil Paluch), Zakładu Genetyki (mgr Piotr Stempiński), Zakładu Mikrobiologii (mgr Marta Książczyk, Karolina Szubert, Magda Wiglusz), Zakładu Parazytologii Instytut Genetyki i Mikrobiologii  (mgr Kinga Leśniańska, mgr Maja Adamczyk).

Wykres 1. Liczba uczestników Oleśnickiej Nocy z Przyrodą w kolejnych latach znacząco wzrasta

Tekst opublikowany w Przeglądzie Uniwersyteckim Nr 3 (208) 2015

Autorzy: dr Marta Migocka-Patrzałek, dr Magda Dubińska-Magiera, dr Józef Krawczyk